‌ فردوسی زبان را مطیع خود کرد

به گزارش خبرگزاری مهر، دوازدهمین نشست «درس‌گفتارهای شاهنامه» که هر هفته سه‌شنبه‌ها به‌همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری برگزار می‌شود، عصر امروز سه‌شنبه، ۲۲ شهریور با حضور یوسفعلی میرشکاک منتقد، شاعر و پژوهشگر ادبی در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.

میرشکاک با خواندن و بررسی اشعار داستان فریدون از شاهنامه‌فردوسی که از برجسته‌ترین چهره‌های اسطوره‌ای ایران هم هست این نشست را در ادامه سلسله‌نشست‌های «درس‌گفتارهای شاهنامه» آغاز کرد. وی سپس به توانمندی‌های خارق‌العاده فردوسی از بهره‌گیری زبان پرداخت و گفت: فردوسی زبان را وادار به اطاعت از خود می‌کند و این هنر نویسنده و شاعر است. او زبان را در اختیار خود می‌گیرد و به جای تن دادن به روال معمول آن، آفرینشی غیرمعمول می‌کند.

میرشکاک در ادامه با خواندن ابیاتی از شاهنامه که به شیوه سوگواری‌های ایرانی اشاره دارد، گفت: سوگواری‌های به تصویر کشیده شده در شاهنامه همچنان در برخی اقوام ایرانی مانند بختیاری‌ها رواج دارد. ایرانی‌ها از گذشت‌های دور هنگام عزاداری با تمام وجود مویه و زاری می‌کردند و زخم و صدمه بر سر و صورت می‌زدند. نمونه اینگونه عزاداری‌های تمام و کمال را در سوگواره‌های حسینی شاهد هستیم که مردم داغدار شهادت امام حسین (ع) چگونه اشک می‌ریزند و مویه می‌کنند.

* خودسانسوری فردوسی بخاطر رستم

این استاد پیشکسوت و پژوهشگر ادبیات در مورد ویژگی‌های خاص و مهم داستان فریدون گفت: از آنجایی که فردوسی تصمیم دارد تا روی پهلوانی‌های رستم تلاش بیشتری کند از ادامه پرداخت به ویژگی‌های پهلوانی فریدون و ایرج و مابقی آنها در این بخش شاهنامه صرف نظر می‌کند. فردوسی به نوعی با این کار دست به خودسانسوری می‌زند و یکی از نمونه‌های خودسانسوری موفق در ادبیات است.

میرشکاک با ادامه خوانش ابیات داستان فریدون در شاهنامه فردوسی گفت: فریدون سه فرزند به نام‌های سلم، تور و ایرج داشت که مقرر شد زمین را بین سه فرزندش تقسیم کند. در این بین پادشاهی بر سرزمین مرکزی بسیار رشک برانگیزتر است. فریدون بین فرزندانش ایران را به ایرج می‌دهد و توران را به تور می‌دهد که نماد شرق است و روم را به سلم که نماد غرب است، تقدیم می‌کند.

وی در همین راستا افزود: یکی از ویژگی‌های هر سه قوم توری، سلمی و ایرج که همچنان میان مردم دیده می‌شود این بوده است که هرگاه مشکلی پیش می‌آمد آن را به گردن خداوند می‌انداختند در حالی که باید به نتایج رفتارها و کردار خود توجه و برای اصلاح آن اقدام می‌کردند. همچنین شیطان را به میان می‌آوردند و او را مقصر رویدادهای ناگوار جلوه می‌دادند اما هیچکس از کوتاهی خود حرفی نمی‌زد.

میرشکاک در بخش پایانی این نشست ضمن بازگردانی امروزی و قابل فهم امروزی برخی واژه‌های به کار رفته در این بخش از شاهنامه رفتارهای خاص برخی اقوام ایرانی اشاره کرد و گفت: انتقام گرفتن ویژگی قوم ایرانی است که از گذشته‌های دور متداول بوده است و فردوسی اینچنین آن را به خوبی نمایش می‌دهد.

این برنامه، ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه شنبه‌های هر هفته در حوزه هنری، سالن سلمان هراتی برگزار می‌شود و حضور در آن برای همه علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.